ҚПК Хатшылығы, Пагуош Израильдің Иранға 13 маусымда басталған және бейбіт тұрғындардың, ғалымдар мен аға командирлердің қаза болуына, сондай-ақ МАГАТЭ инспекторлары үшін қатер төндіретін ядролық қондырғылардың зақымдануы мен жойылуына әкелген әскери шабуылдарын қатты айыптайды деп хабарлайды. Бұл әрекеттер халықаралық құқық пен мемлекеттік егемендік нормаларының қауіпті және қолайсыз бұзылуын білдіреді, бұл көптеген қақтығыстармен қамтылған аймақтағы шиеленісті едәуір күшейтеді.
Бұл соққы БҰҰ Ұйымының жарғысының 2.4 және 51-баптарында бекітілген, қарулы күш көрсету немесе оның қолданылуы арқылы қорқытуға тыйым салатын және өзін-өзі қорғау құқығын реттейтін баптарын қатаң бұзу болып табылады. Ядролық қондырғыларға соққылар Женева конвенцияларына қосымша i хаттаманың 56-бабына қайшы келеді, егер олар қауіпті күштердің шығарылуына және соның салдарынан бейбіт тұрғындар арасында ауыр шығындарға әкелуі мүмкін болса, мұндай объектілерге шабуыл жасауға тыйым салады. Пагуош сонымен қатар ядролық ғалымдарды заңды түрде шабуыл объектісіне айнала алмайтын бейбіт тұрғындар ретінде өлтіргеніне өкінетінін білдіреді.
Бұл шабуылдар сондай-ақ ядролық объектілерге жасалған әскери шабуылдарға қатысты МАГАТЭ-нің көптеген қарарларына, атап айтқанда GC(XXIX)/RES/444 және GC(XXXIV)/RES/533 қарарларына қайшы келеді. Бұл қарарларда атап көрсетілгендей: «бейбіт мақсаттарға арналған ядролық объектілерге кез келген қарулы шабуыл және ондай шабуылдарға бағытталған кез келген қауіп — Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысының, халықаралық құқықтың және Агенттік Жарғысының принциптерін бұзу болып табылады... [сондай-ақ] ядролық объектілерге қарулы шабуылдар радиоактивті заттардың таралуына және бұл мемлекет шегінде ғана емес, одан тыс жерлерде де ауыр салдарға алып келуі мүмкін». Иран да, Израиль де МАГАТЭ мүшелері болып табылады.
Пагуош қозғалысының жетекшілері ретінде біз ядролық қаруы бар және ЯҚТШ — ның жаһандық режимінен тыс Израиль МАГАТЭ-нің толық бақылауындағы ядролық қаруды таратпау туралы шартқа (ЯҚТШ) қатысушы ядролық емес мемлекеттің ядролық нысандарына әскери соққылар жасады деп қатты алаңдаймыз. Бұл шабуылдар Иранның ядролық мәселесін шешуге бағытталған қазіргі дипломатиялық күш-жігерге нұқсан келтіреді. Одан әрі өршу өңірлік қақтығыстың күшеюіне және созылуына алып келеді, ЯҚТШ режиміне қауіп төндіреді және Таяу Шығыста ядролық таралу қаупін арттырады.
Біз барлық тараптарды барынша сабыр сақтауға, барлық агрессиялық әрекеттерді тоқтатуға және жағдайды бірден бәсеңдетуге күш салуға шақырамыз. Әскери әрекеттердің жалғасуы дағдарысты одан әрі тереңдетеді. Біз Иранды ЯҚТШ шеңберіндегі МАГАТЭ кепілдіктері жөніндегі келісімдерін толық орындауға шақырамыз. Ең алдымен, біз Иранның ядролық бағдарламасына қатысты дипломатиялық келісімге қол жеткізуге бағытталған келіссөздерді қайта бастау қажеттігін атап өтеміз — бұл ретте барлық қатысушы тараптардың қауіпсіздікке қатысты алаңдаушылықтары мен бейбіт дамуға деген ұмтылыстары ескерілуі тиіс. Сонымен қатар, біз Израильді БҰҰ Бас хатшысы бастамашылық еткен, Таяу Шығыс аймағында ядролық және жаппай қырып-жоятын қарудан азат аймақ құру үдерісіне қосылуға және оны қолдауға шақырамыз.
Рассел - Эйнштейн манифестінен шабыттанған тарих сабақтарына және адамзат алдындағы ғылыми жауапкершілікті түсінуге сүйене отырып, Пагуош тағы да баса назар аударады: Таяу Шығысты қамтитын күрделі қақтығыстардың әскери шешімі жоқ. Дипломатия мен диалогқа расталған, дәйекті және адал ниетті міндеттеме ғана, аймақтың барлық мемлекеттерінің егемендігі мен қауіпсіздік мәселелеріне құрметпен, сондай-ақ БҰҰ Жарғысының қағидаттарына сәйкес дауларды бейбіт жолмен шешу тұрақты бейбітшілік пен тұрақтылыққа жол ашуы мүмкін.
Хусейн Әл-Шахристани, Президент
Карен Халлберг, Бас хатшы
Тацуджиро Сузуки, атқару комитетінің төрағасы
Гетц Нойнек, Пагуош қозғалысы кеңесінің төрағасы
Қосымша жаңалықтарды ресми сайттан табуға болады https://pugwash.org/2025/06/14/pugwash-condemns-israeli-attack-on-iran-and-warns-of-grave-escalatory-risks/