Коронавирустан кейінгі дәуірдегі көпжақты ынтымақтастық - ядролық қарудан азат әлемге қол жеткізу мүмкіндігі ме?

Қазақстанның Пугваш комитеті «Коронавирустан кейінгі дәуірдегі көпжақты ынтымақтастық - ядролық қарудан азат әлемге қол жеткізу мүмкіндігі ме?» атты веб-семинар өткізуге белсене қатысты. Бұл іс-шара 2020 жылы 8 қыркүйекте Лондонда БҰҰ-ның 75 жылдығы және Ядролық сынақтарға қарсы халықаралық күнге орай өткізілді.

Іс-шара Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігінің қолдауымен Қазақстанның Ұлыбританиядағы Елшілігі және Лондон Университетінің Халықаралық зерттеулер және дипломатия орталығымен бірлесіп ұйымдастырылды. Вебинарды Қазақстанның Ұлыбританиядағы елшісі Ерлан Идрисов пен Лондон университетінің Халықаралық зерттеулер және дипломатия орталығының директоры Дэн Плеш жүргізді.

Вебинарға спикерлер мен қонақтар ретінде Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің өкілдері, британдық және халықаралық шенеуніктер, дипломаттар, сарапшылар және жалпы көпшілік, оның ішінде Қазақстанның Пугваш комитетінің жастар бөлімінің мүшелері шақырылды (1 -қосымша - вебинар бағдарламасы). Вебинар бағдарламасы шеңберінде COVID-19 пандемиясы жағдайындағы көпжақты ынтымақтастықтың рөлі қарастырылып, ядролық қаруды таратпау және қарусыздану мәселелері бойынша сарапшылардың пікірлері тыңдалды.

Өзінің сөзінде Қазақстан Сыртқы істер министрінің орынбасары Ержан Ашықбаев әлемдегі төртінші ядролық арсеналдан өз еркімен бас тартып, Семей ядролық сынақ полигонын жабу арқылы Қазақстан бүкіл әлемге жаһандық бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтауға, жауапкершілікті және шешуші көзқарастың үлгісін көрсетті деп атап өтті.

Ядролық қарусыздану және таратпау саласындағы Қазақстанның маңызды рөлін Ядролық сынақтарға тыйым салу туралы жан-жақты келісім ұйымының атқарушы хатшысы Лассина Зербо атап өтті.

Лорд Дэвид Хеннай, Ұлыбритания парламенті лордтар палатасының мүшесі және жаһандық қауіпсіздік және таратпау жөніндегі партиялық парламенттік топтың тең төрағасы, ядролық қарусызданудың алғашқы қадамы ядролық бестік елдері арасындағы стратегиялық тұрақтылық пен ядролық қауіпті азайту жөніндегі байыпты диалог болуы мүмкін екенін баса айтты.

Ұлыбританияның Женевадағы қарусыздану жөніндегі конференциядағы тұрақты өкілі Айдан Лиддл Ұлыбритания үкіметі атынан жаһандық сын-қатерлерді жеңу үшін бірлескен күш-жігер жұмсау қажеттігін атап өтті.

Ватиканның өкілі, адамның кешенді дамуын қолдау жөніндегі Дикастерияның жетекші қызметкері Алессио Пекорио Рим Папасының бейбіт қатар өмір сүруге және халықаралық дипломатияны дамытуға шақырғанын еске түсірді.

Ядролық қарусыздану жөніндегі халықаралық науқанның бас хатшысы Кит Хадсон өз кезегінде әлемдік қауымдастық толық қарусыздануға қол жеткізу үшін көбірек күш салуы мүмкін және қажет деп атап өтті.

Қазақстанның Пугваш комитетінің төрағасы Владимир Школьник өз сөзінде жаһандық бейбітшілікке қол жеткізу үшін халықаралық күш-жігерді ынталандыру үшін ядролық қарусыздану жөніндегі халықаралық диалогқа үлкен мән беру қажеттігін атап өтті.

Жалпы ядролық қарусыздану идеясы әлі күнге дейін халықаралық қоғамдастықтың ең ұзақ мерзімді мақсаты болып қала береді. Іс-шараға қатысушылар Қазақстанның ядролық қарусыздану және таратпау саласындағы жетекші рөлі үлкен танылуға лайық екенін атап өтті (2-қосымша - сөз мәтіні).

Британдық Пугваш тобының төрағасы Питер Дженкинс ядролық қаруды бақылаудың маңыздылығы туралы және мүмкіндігінше көп мемлекеттер қарусыздану жолына түсуі үшін халықаралық аренада ұжымдық жұмыс жасау керектігі туралы айтты.

Халықаралық зерттеулер және дипломатия орталығының директоры Дэн Плеш Халықаралық ядролық сынақтарға қарсы күннің басты міндеті халықаралық қауымдастықтың күш-жігерін шоғырландыру және оның ядролық қауіп-қатерсіз әлем құру жөніндегі мықты міндеттемелеріне серпін беру екенін атап өтті (3-қосымша - доктор Д. Плештің хаты).

Вебинарға барлығы 200-ден астам адам қатысты. Іс-шара шеңберінде оның негізгі міндеті сәтті орындалып, таратпау, қарусыздану және халықаралық ынтымақтастық саласындағы шенеуніктер мен жетекші сарапшылар арасында пікір алмасулар жүзеге асты.